Petanque w Polsce powszechniej znana jako bule to tradycyjna francuska gra towarzyska z elementami zręcznościowymi. Jej korzenie sięgają jeszcze czasów starożytnych, kiedy to rzymscy legioniści rozpowszechnili ją w całym basenie Morza Śródziemnego. Poprzez kolejne wieki ta niezwykle prosta, ale dająca dużo emocji gra, ewoluowała i tworzyła wiele odmian. Za historyczny zaczątek petanque w formie, w jakiej jest rozgrywana do dziś uważa się rok 1907. A jej kolebką jest Francja, gdzie sport ten jest narodową dyscypliną jej mieszkańców. Obecnie gra rozprzestrzeniła się na pięciu kontynentach. W ponad 70 krajach należących do Światowej Federacji Petanque (F.I.P.J.P z siedzibą we Francji) kulami miota ponad 600 000 graczy z licencjami. Polska jest jej członkiem od 2003 roku, ilość licencjonowanych zawodników przekroczyła 1000, a bez licencji gra liczne grono.

Jak gra się w bule, otóż zasady są bardzo proste. Gramy na trzy sposoby: 1) single – jedna osoba na jedną, każdy ma po 3 bule, 2) dublety – dwóch na dwóch, każdemu przysługują po 3 kule, 3) triplety – po trzy osoby, tutaj każdy z zawodników ma po 2 kule. Wygrywa ta osoba, bądź drużyna, która pierwsza uzyska 13 punktów. Bulami rzucamy do małej kulki powszechnie znanej jako: „dżek” albo „świnka”. Po wylosowaniu kolejności rzutów, robi to się najczęściej rzutem monety, zawodnicy stają w specjalnym kole o średnicy nie większej niż 50 cm i rzucają „świnkę” na odległość od 6 do 12 metrów, potem sukcesywnie dorzuca się do niej bule, nie odrywając nóg od podłoża.

W bule można grać na każdej powierzchni. Najlepiej jednak gra się na utwardzonych parkowych alejkach, bądź plaży. W warunkach turniejowych wymagany jest bulodrom (fachowa nazwa miejsca do gry) o regulaminowych wymiarach 15×4 m.
W rozgrywkach towarzyskich wymiary ustalają sami zawodnicy, w większości są dużo większe niż te wymagane, a wszystko zależy od ukształtowania terenu na jakim gramy. Wszelkie turnieje odbywają się zwyczajowo w okresie wiosenno-letnim, ale zdarzają się takie, które odbywają się do późnej jesieni przy sprzyjających warunkach pogodowych, bądź zimą w halach sportowych.

Słów kilka wypada poświęcić kulom do gry. Ich wybór jest bardzo bogaty, od kul amatorskich za kilka złotych, do tych profesjonalnych sięgających nawet do kilku tysięcy. Do gry rekreacyjnej w zupełności wystarczą nam kule amatorskie. W sprzedaży znaleźć możemy komplety kul chińskich wykonane ze stopów miedzi pokryte cienką warstwą chromu. Bardzo wiele osób od nich właśnie zaczyna swoją przygodę z petanque. Zaletą ich jest niewątpliwie dostępność i cena. Przystępując do zawodów powinniśmy zaopatrzyć się w kule profesjonalne. Ich rozmiary i waga oraz materiały, z których są wykonane ogranicza art. 2 regulaminu rozgrywek Polskiej Federacji Petanque. Kule te potrzebne są do wzięcia udziału w licencjonowanym turnieju.

Czytelnik zada sobie pytanie, skąd właściwie bule w Górze? Od prawie 20 lat jest w naszym mieście grupka entuzjastów tego niecodziennego sportu, którzy grają na ścieżkach, samodzielnie wykonanych bulodromach. Ich oficjalna przygoda z bulami rozpoczęła się od amatorskiego turnieju, a właściwie pikniku rodzinnego, organizowanego co roku w pobliskim Bojanowie (każdego roku w ostatnim tygodniu lipca), gdzie szlifowali swoje umiejętności, często zajmując czołowe miejsca. Prekursorem tej gry w naszym mieście był Robert Wielebski. Z czasem dołączyli do niego Henryk Kutny i Marek Pulut.

Przez kilka lat Robert Wielebski, Henryk Kutny, Kamil Kutny, Marek Pulut, Maciej Pulut i kilku innych kolegów grało jako zawodnicy niezrzeszeni. Nie należeli do żadnego stowarzyszenia, czy klubu sportowego. Profesjonalna przygoda z petanque rozpoczęła się w maju 2010 r. od I Mistrzostw Wielkopolski, w których wzięli udział, piszący te słowa, Kamil Kutny i Henryk Kutny. Nawiązaliśmy kontakt z działaczami TKKF Leszczynko i weszliśmy w ich struktury, stając się profesjonalnymi – licencjonowanymi zawodnikami. Licencje Polskiej Federacji Petanque otrzymaliśmy jeszcze w 2010 r. (nr licencji autora 780). W grudniu 2012 r. powstał samodzielny Klub Petanque Leszczynko, do którego zapisała się spora cześć górowskiego środowiska.

Do dnia dzisiejszego klub zorganizował kilkadziesiąt turniejów o randze lokalnej i ogólnopolskiej. Faktem wartym podkreślenia jest to, że 17 czerwca 2012 r. przy pomocy klubu udało się w Górze zorganizować I Turniej w Petanque o Puchar Burmistrza Góry. Turniej odbył się na bieżni stadionu miejskiego, wzięło w nim udział prawie 80 zawodników z Góry, Leszna, Śremu, Wrocławia i innych klubów. Nagrody ufundowała
i finansowo inicjatywę wsparła z wielkim entuzjazmem burmistrz Góry Irena Krzyszkiewicz, która wyraziła chęć organizowania tego turnieju co roku. II Turniej o Puchar Burmistrza odbył się również na bieżni stadionu miejskiego 6 października 2013 r.

Rok 2014 to poniekąd nowy etap w życiu górowskiego środowiska miłośników petanque. W tym roku nastąpił bowiem generalny remont stadionu miejskiego m.in. zmiana bieżni. W związku z tym pojawił się pomysł, by niepotrzebną mączkę z bieżni wykorzystać do budowy bulodromów przy OKF. Tak też się stało. Duża w tym zasługa Henryka Kutnego, który od początku zabiegał o realizację tego projektu u burmistrz Góry Ireny Krzyszkiewicz i dyrektora OKF w Górze Ryszarda Wawera, którzy mają duży udział przy powstaniu miejsc do gry w petanque i propagowaniu tego sportu.

26 października 2014 r. odbył się III Turniej w Petanque o Puchar Burmistrza, stał się on okazją do uroczystego otwarcia bulodromów przez burmistrz Irenę Krzyszkiewicz, Ryszarda Wawera, prezesa Klubu Petanque Leszczynko Romualda Ratajczaka i wszystkich zaangażowanych w powstanie bulodromów. Nowo powstałe bulodromy to pięć profesjonalnych boisk o wymiarach 9×15 m, na których jednorazowo może zagrać 30 drużyn, czyli 60 zawodników. Tyle też osób m.in. z Leszna, Śremu, Wrocławia, Żar, Gostynia i Lubonia wzięło udział w tym uroczystym wydarzeniu.

Również faktem wartym podkreślenia jest inicjatywa Dariusza Mariampolskiego z Brzeżan, który był inicjatorem powstania kilku bulodromów w tej niewielkiej wiosce koło Góry. Powstały one jeszcze przed boiskami górowskimi. Okazją do uroczystego zaprezentowania tych boisk był I Turniej o Puchar Radnego Marka Biernackiego, który odbył się 20 września 2014 r. Bulodromy w Brzeżanach to efekt pracy D. Mariampolskiego i miejscowych entuzjastów tego sportu, zostały one wykonane własnoręcznie, z własnych środków.

Własne boiska i grupa osób chętnych do współpracy zaowocowały powstaniem nowego klubu sportowego na Ziemi Górowskiej. 24 listopada 2014 r. został on wpisany do ewidencji klubów sportowych pod numerem 18 i przyjął nazwę – Klub Sportowy „Puenta Góra”. Pierwszym prezesem został Marek Pulut, jego zastępcą – Robert Wielebski, funkcję skarbnika sprawuje Henryk Kutny, a sekretarzem i kierownikiem oddziału w Brzeżanach jest Dariusz Mariampolski. W tym momencie zaczął się nowy rozdział dla samodzielnej górowskiej petanque.

Z inicjatywy górowskiego środowiska odbył się I Turniej o Puchar Burmistrza Góry dla członków Uniwersytetu III Wieku w Górze. Turniej ten został zorganizowany w Nowej Wiosce. Również przy Uniwersytecie III Wieku powstała sekcja petanque, która ma już swoje pierwsze sukcesy m.in. w Lesznie i Wrocławiu. To pokazuje tylko, że w petanque można grać w każdym wieku.

Członkowie Klubu „Puenta Góra” mają w swoim gronie dwóch sędziów z uprawnieniami do sędziowania licencjonowanych turniejów organizowanych przez Polską Federację Petanque. Są to Robert Wielebski i Dariusz Mariampolski. Obecną siedzibą Klubu „Puenta Góra” jest „pałacyk” mieszczący się na ulicy Podwale 24 w Górze. Obecnie trwają prace nad przyłączeniem górowskiego klubu w poczet klubów zrzeszonych w Polskiej Federacji Petanque.

Na dzień dzisiejszy pomysłów, chęci i entuzjazmu nie brakuje. Również współpraca z samorządem lokalnym układa się pomyślnie, co będzie sprzyjało organizacji kolejnych edycji Turnieju o Puchar Burmistrza Góry, a także innych. Trwają też starania o uzyskanie funduszy z budżetu obywatelskiego, które jeśli się uda zostaną przeznaczone na oświetlenie, tablicę informacyjną „jak grać w petanque”, oraz zadaszenie chroniące przed deszczem.

Zawodnicy z Góry często zdobywają czołowe lokaty w turniejach różnego szczebla. Ich umiejętności są zauważane na turniejach wyjazdowych. Czołowe drużyny noszą niekiedy oryginalne nazwy m.in. Pogromcy, Gumisie, Orły i Górowianie.

Nasze niektóre osiągnięcia to:

– Halowe Mistrzostwa Polskiej Federacji Petanque (triplety): Henryk Kutny, Marek Pulut, Robert Wielebski – dwukrotnie 10 miejsce;

– Ogólnopolskie Halowe Grand Prix o Puchar Prezydenta miasta Leszna (dublety): Henryk Kutny, Marek Pulut – 6 miejsce – puchar dla najlepszej drużyny Klubu Leszczynko;

– Mistrzostwa Wielkopolski (dublety): Henryk Kutny, Marek Pulut – 4 i 7 miejsce;

– Turniej o Puchar Starosty Leszczyńskiego (dublety): Henryk Kutny, Marek Pulut – 3 miejsce;

– Letnia Leszczyńska Liga Petanque (dublety): Henryk Kutny, Marek Pulut –
3 miejsce;

– Zimowa Leszczyńska Liga Petanque (dublety): Henryk Kutny, Marek Pulut, Robert Wielebski – 1 miejsce;

– I Turniej w Petanque o Buchar Burmistrza Góry (dublety): Henryk Kutny, Marek Pulut – 4 miejsce; Kamil Kutny, Jakub Smoliński – 8 miejsce;

– Otwarte Mistrzostwa Miasta Leszna (dublety): Kamil Kutny, Maciej Pulut –
2 miejsce;

– Turniej w Petanque o Puchar Portalu Leszczynskisport.pl – niedziela z Bulami (dublety) Henryk Kutny, Jakub Smoliński – 3 miejsce;

– Międzynarodowy Turniej w Bule o Puchar Burmistrza Bojanowa (dublety): Robert Wielebski – 2, 3 miejsce, Marek Pulut – 2, 4, 2 miejsce, Henryk Kutny – 4 miejsce. Dariusz Mariampolski – 2 miejsce;

– Otwarte Mistrzostwa Śmigla o Puchar Burmistrza (dublety): Henryk Kutny, Marek Pulut – 2 miejsce; Maciej Pulut – 1 miejsce, Michał Szymański – 2 miejsce (obaj single);

– Puchar Prezesa Klubu Leszczynko – Marek Pulut, Szymon Sławiński – 2 miejsce;

– Niepodległościowy Turniej o puchar Burmistrza Krzywinia – Soplicowo (dublety): Marek Pulut, Henryk Kutny – 4 miejsce.

Kamil Kutny

Pierwodruk: Kwartalnik Górowski 2014-2015 nr 49 s. XLIII-XLVII, il.